Morze Kaspijskie

Na ziemi istnieją tysiące zbiorników wodnych, wśród których znajdzie się wiele mórz a każde z nich posiada swoją własną specyfikę i coś, o czym warto opowiedzieć. Również swoją tajemnicę posiada Morze Kaspijskie, które zostało uznane za największy zbiornik bezodpływowy na kuli ziemskiej.

Geografia

Morze Kaspijskie w sensie geologicznym jest jeziorem powstałym w niecce o nierównym dnie. Zajmuje ono powierzchnię 371,8 tys. km2, ma 1225 km długości oraz 1025 m głębokości w największym zagłębieniu. Jeden z krańców zbiornika – północny, spłyca się nawet do 5 metrów. Porównywalnie jezioro jest większe od terytorium Niemiec, a zbliżone powierzchniowo z Japonią. Morze Kaspijskie leży na terenie pięciu krajów: Kazachstanu Turkmenistanu, Azerbejdżanu Rosji i Iranu, ale podzielone jest nierówno pomiędzy te kraje. W Iranie znajdują się aż 2/3 jego powierzchni. Morze Kaspijskie stanowi ujście dla jednej z największych rzek świata – Wołgi, ale nie wypływa z niego żadna inna rzeka, co oznacza, że masy wody zasilające zbiornik wydostają się z niego innymi drogami. Sam brzeg Morza Kaspijskiego jest również bardzo zróżnicowany. Znajdują się tu liczne zatoki, do których można zaliczyć Kara Bogaz Goł, dziś oddzieloną od jeziora tamą, Kazachską. Mangyszłacką, Turkmeńską, Bakijską, Kizljarską, Komsomolec i kilka innych. Na jeziorze znajduje się też szereg wysp o łącznej powierzchni 2000 km2.

Charakterystyka

Chociaż to słodka rzeka zasila jezioro, wody Morza Kaspijskiego są słone. Wyparowywanie wody i ubywanie jej innymi drogami przewyższa wody napływające z Wołgi. Świadczy o tym systematycznie obniżający się poziom tafli. Ponad sto lat temu znajdowała się ona na poziomie 22 m poniżej poziomu morza, obecnie jest to już 28 metrów. Taka sytuacja jest wynikiem działalności człowieka, która sprowadza się do przekierowania wielu rzek dawniej zasilających jezioro, a obecnie wykorzystywanych do nawadniania pól. Negatywnie zadziałało też wzniesienie tamy na Wołdze, która dzięki obniżeniu jej poziomu w dolnym biegu zmniejszyła objętość wody dostarczanej do jeziora. Obecnie prowadzi się różne prace, mające na celu ocalenie zbiornika i przywrócenie mu dawnego stanu w przyszłości, w tym między innymi przekierowanie mniejszych rzek do Wołgi i jednocześnie intensywniejsze zasilanie jeziora. W tej chwili do morza wpadają poza Wołgą jeszcze Kuma i Teren na terenie Rosji, Emba i Ural w Kazachstanie, Kura w Azerbejdżanie, Atrek oraz Qezel Uzan w Iranie.

Porty

Morze Kaspijskie jest zbiornikiem żeglownym, a dzięki swojej ogromnej powierzchni i dużej głębokości posiada kilka znaczących portów. Największym jest zapewne Baku, zarazem port handlowo-towarowy, jak i pasażerski.  Samo miasto liczy ponad 1,2 mln. Mieszkańców stanowiąc ważny ośrodek przemysłowy, z rozwiniętym między innymi przemysłem rafineryjnym i petrochemicznym. Drugi znaczący port, to Astrachań, liczący ponad 450 tysięcy mieszkańców. Port w Astrachaniu połączony jest z redą specjalnym kanałem. Do Rosji należy także Derbent i Machaczkała. Z kolei po irańskiej stronie można wymienić Bandar-e Anzeli i Bandar-e Torkaman, pełniące rolę portów towarowych oraz rybackich. 70-tysięczne Turkmenbaszy należy do Turkmenistanu. Inne znaczące porty na wybrzeżach Morza Kaspijskiego, to irański Raszt, Sari, Babol Amol, rosyjski Kaspijsk, azerski Sumgait kazachski Atyrau i Aktau.

Gospodarka

Morze Kaspijskie jest przede wszystkim miejscem żeglugowym. W okresie od wiosny do jesieni przebiegają tędy trasy statków handlowych. Zimą, kiedy woda zamarza, wyznacza się trasy tzw. transportu nienormatywnego. Gospodarczo jezioro jest też ważne z uwagi na bogactwo jesiotrów, dostawców słynnej na całym świecie kawiorowej ikry. Obecnie prowadzone są rozmowy w sprawie ograniczenia połowu tych ryb z uwagi na zagrożenie wyginięciem. Na dnie Morza Kaspijskiego znajdują się też bogate złoża ropy naftowej eksploatowane przez kraje nadmorskie. Ropa jest też przyczyną licznych sporów politycznych pomiędzy krajami.

Dane liczbowe

Pochodzenie: jezioro reliktowe po dawnym Oceanie Tetydy
Powierzchnia: 371 800 km2
Głębokość maksymalna: 1025 m
Średnia głębokość: 180 m
Długość: 1225 km
Szerokość: 325 km
Zasolenie: 10-12‰ do 300‰ w zatoce Kara-Bogaz-Goł
Czas wymiany wód: 250 lat.
Temperatura wody powierzchniowej: od -0, 5 do 32 stopni

			Lovetotravel Kontakt

Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies